اگر کمی به حوزه مالی و صنعتی اشراف داشته باشید، قطعاً می‌دانید اتخاذ تصمیمات در این حوزه بدون اطلاعات دقیق و تحلیل‌شده تقریباً غیرممکن خواهد بود! در همین لحظات وجود رشته‌های مختلف حسابداری به کمک افراد آمده و می‌تواند ادامه مسیر را هموار سازد. از جمله پرسش‌های رایج میان دانشجویان، کارجویان و حتی مدیران کسب‌وکار این بوده که انتخاب درست میان حسابداری صنعتی و مالی کدام است؟ لازم به ذکر است تفاوت حسابداری صنعتی و مالی تنها در نوع محاسبات خلاصه نشده و شما می‌توانید شاهد تفاوت آن‌ها در رویکرد، اهداف و کاربرد آن‌ها باشید. چنانچه شما نیز میان انتخاب این دو شاخه مردد هستید، همراه ما باشید.

حسابداری مالی چیست؟

حسابداری مالی را می‌توان شاخه‌ای از علوم حسابداری دانست که تمرکز آن بر ثبت، طبقه‌بندی و ارائه اطلاعات مالی یک سازمان به ذی‌نفعان بیرونی مانند سهام‌داران، بانک‌ها، نهاد‌های مالیاتی و سرمایه‌گذاران است. در واقع این حوزه می‌تواند با ارائه تصویری مستند و شفاف از وضعیت مالی، به اعضای یک شرکت به منظور اتخاذ تصمیمات اقتصادی آگاهی بیشتری برساند. 

تمرکز فعالیت در حوزه حسابداری مالی بر روی تهیه صورت‌های مالی استاندارد بوده و شما می‌توانید شاهد به وجود آمدن زبان مشترکی میان یک سازمان و محیط خارج از آن باشید. وجود تفاوت این حوزه با حسابداری صنعتی سبب شده نقش حسابداران مالی در جلب اعتماد بیرونی بسیار حیاتی باشد. 

در واقع وجود تفاوت حسابداری صنعتی و مالی سبب می‌شود افراد در اولین فرصت نسبت به کشف و مقایسه حسابداری صنعتی و مالی اقدام نمایند؛ چرا که هر کدام دارای کاربرد مختص به خود بوده و می‌توانند اثرگذاری مفیدی داشته باشند. برای مثال حسابداری مالی را می‌توان در فضای اقتصادی یک سازمان، همانند ستون یک ساختمان در نظر گرفت.

حسابداری صنعتی چیست؟

آیا شما نیز با پرسش حسابداری صنعتی چیست مواجه شده‌اید؟ حسابداری صنعتی را می‌توان شاخه‌ای از علوم حسابداری دانست که تمرکز اصلی آن بر کنترل، مدیریت و تحلیل هزینه‌ها درون سازمان است. این نوع حسابداری اغلب در کارخانه‌ها، واحد‌های تولیدی و کسب‌وکار‌هایی که فرآیند تولید محصول یا ارائه خدمات چند مرحله‌ای دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

حسابداران صنعتی با بررسی دقیق بهای تمام‌شده، هزینه مواد اولیه، نیروی انسانی و سربار تولید به مدیران به منظور اتخاذ تصمیمات هوشمندانه‌تری برای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک می‌رسانند. در حوزه حسابداری یکی از مهم‌ترین نکات درک تفاوت حسابداری صنعتی و مالی است؛ چرا که تمرکز حوزه مالی بر روی ارائه گزارش‌های رسمی به بیرون از سازمان و تمرکز حوزه صنعتی ارائه تصویری روشن به مدیران از درون سازمان است. 

اگر بخواهیم مقایسه حسابداری صنعتی و مالی را تنها در یک جمله خلاصه کنیم، می‌توان گفت حسابداری صنعتی برای تصمیمات داخلی و حسابداری مالی برای تصمیمات بیرونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از مهم‌ترین وظایف حسابداری صنعتی می‌توان به برآورد و کنترل هزینه‌ها، تهیه بودجه تولید، محاسبه بهای تمام‌شده و تحلیل سودآوری اشاره کرد. انجام این وظایف می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد و پایداری یک کسب‌وکار داشته باشد.

تفاوت حسابداری مالی و صنعتی

بعضاً مشاهده می‌شود عده زیادی از افراد که در دنیای حسابداری مشغول به فعالیت هستند، در ابتدا تفاوت شاخه‌های مختلف را به درستی نمی‌شناسند! شناخت این تفاوت‌ها می‌تواند مسیر شغلی شما را کاملاً تغییر دهد؛ در نتیجه کشف این موارد می‌تواند تاثیرات چشمگیری داشته باشد.

لازم به ذکر است تفاوت حسابداری صنعتی و مالی تنها در نحوه ثبت و گزارش نیست، بلکه در هدف، مخاطب و نوع تصمیم‌گیری نیز مشهود است. حال در ادامه می‌توانید با تفاوت‌های اصلی حسابداری مالی و صنعتی آشنا شوید:

• هدف اصلی

مالی: ارائه گزارش‌های رسمی و شفاف به بیرون از سازمان

صنعتی: کنترل هزینه‌ها و کمک به تصمیم‌سازی داخلی

• مخاطب گزارش‌ها

مالی: سهام‌داران، بانک‌ها، سازمان‌های مالیاتی

صنعتی: مدیران، واحد برنامه‌ریزی و کنترل تولید

• نوع اطلاعات

مالی: اطلاعات تاریخی و واقعی

صنعتی: اطلاعات تحلیلی، بودجه‌ای و پیش‌بینی‌شده

• دامنه کاربرد

مالی: در همه کسب‌وکار‌ها

صنعتی: بیشتر در واحد‌های تولیدی و کارخانه‌ها

• انعطاف‌پذیری

مالی: تابع قوانین و استاندارد‌های حسابداری

صنعتی: طراحی بر اساس نیاز هر سازمان

• نقش در تصمیم‌گیری

مالی: مبنای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و نهاد‌های بیرونی

صنعتی: ابزار مدیران برای کنترل هزینه و بهبود فرآیند‌ها

• زمان استفاده از اطلاعات

مالی: بعد از وقوع رویداد‌ها

صنعتی: قبل و حین فعالیت برای پیش‌بینی و کنترل

• گزارش‌های تولید شده

مالی: ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد

صنعتی: گزارش بهای تمام‌شده، بودجه تولید، تحلیل انحرافات

• ماهیت فعالیت‌ها

مالی: تمرکز بر ثبت و گزارش دقیق

صنعتی: تمرکز بر تحلیل، برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی

• ماهیت هزینه‌ها

مالی: ثبت هزینه‌ها به‌صورت کلی و نهایی

صنعتی: ثبت هزینه‌ها با توجه به تفکیک مواد، دستمزد و سربار

شباهت حسابداری مالی و صنعتی

اگرچه در اکثر مواقع صحبت از تفاوت حسابداری صنعتی و مالی به میان می‌آید، اما باید بدانید این دو حوزه وجه مشترک متعددی با یکدیگر دارند. هدف شکل‌گیری هر دو ثبت و تحلیل اطلاعات مالی بوده و بدون وجود هر کدام از آن‌ها، دیگری کارکرد کامل خود را نخواهد داشت. حسابداران صنعتی برای تصمیم‌سازی داخلی و حسابداران مالی برای گزارش‌دهی بیرونی فعالیت می‌کنند. 

لازم به ذکر است حتی بسیاری از ثبت‌های حسابداری صنعتی، در نهایت در صورت‌های مالی نهایی بازتاب پیدا می‌کنند. وجود همین اشتراک‌ها سبب شده تا یادگیری یکی از حوزه‌ها، بتواند ادامه مسیر یادگیری را هموار سازد. حال در ادامه می‌توانید با شباهت‌های اصلی حسابداری مالی و صنعتی آشنا شوید:

• پایه و اصول حسابداری

هر دو شاخه بر مبنای اصول پذیرفته‌شده حسابداری فعالیت می‌کنند.

• استفاده از دفاتر و سیستم‌های مالی

در هر دو رویداد‌های مالی باید به‌صورت دقیق ثبت و نگهداری شوند.

• هدف نهایی: شفافیت مالی

هر دو به دنبال ایجاد تصویر دقیق و شفاف از وضعیت مالی سازمان هستند.

• وابستگی به اطلاعات واقعی

هر دو نوع حسابداری به داده‌های مالی واقعی برای ثبت و تحلیل نیاز دارند.

• استفاده از نرم‌افزار‌های مالی

در هر دو شاخه از سیستم‌های حسابداری و ERP برای ثبت، پردازش و گزارش‌گیری استفاده می‌شود.

• نقش حیاتی در تصمیم‌گیری

اطلاعات تولید شده توسط هر دو شاخه، مستقیماً بر تصمیمات مدیریتی و سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارد.

• لزوم رعایت دقت و صحت در ثبت‌ها

در هر دو حوزه، اشتباه در ثبت رویداد‌ها می‌تواند پیامد‌های مالی و قانونی جدی به همراه داشته باشد.

• تهیه گزارش‌های مالی

هر دو شاخه در نهایت به تولید گزارش‌های مالی برای مخاطبان داخلی یا خارجی منجر می‌شوند.

• قابلیت پیوند با سایر واحد‌های سازمانی

حسابداری صنعتی و مالی هر دو با واحد‌های تولید، فروش، منابع انسانی و مدیریت در ارتباط هستند.

• نیاز به تخصص و دانش حسابداری

پس از بررسی و مقایسه حسابداری صنعتی و مالی، باید بدانید فعالیت در هر دو شاخه مستلزم تسلط بر اصول حسابداری، قوانین مالیاتی و تحلیل اطلاعات مالی است.

تخصص‌ها و مسیرهای شغلی در حسابداری مالی و صنعتی

ورود به دنیای حسابداری تنها به معنای یادگیری ثبت رویداد‌های مالی نیست! در واقع ورود به این مسیر می‌تواند شما را به مشاغل بسیار متنوع و حتی موقعیت‌های مدیریتی راهنمایی نماید. مقایسه حسابداری صنعتی و مالی نشان می‌دهد که هر کدام مسیر‌های تخصصی متفاوتی دارند. همچنین درک درست از وظایف حسابداری صنعتی می‌تواند شما را به موقعیت‌های کلیدی در واحد‌های تولیدی برساند. 

لازم به ذکر است تفاوت حسابداری صنعتی و بازرگانی باعث شده فرصت‌های شغلی در حوزه تولید و خدمات، از نظر ماهیت و سطح تخصص، تنوع چشم‌گیری داشته باشد. حال در ادامه با مهم‌ترین تخصص‌ها و مسیر‌های شغلی در این دو حوزه حسابداری آشنا می‌شویم:

• حسابدار عمومی

انجام ثبت‌های مالی روزمره و تهیه صورت‌های مالی اولیه

• حسابدار صنعتی

کنترل هزینه‌ها، محاسبه بهای تمام‌شده و تحلیل فرآیند تولید

• حسابدار مالیاتی

تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی و رعایت قوانین مالیاتی

• کارشناس بودجه و برنامه‌ریزی

پیش‌بینی هزینه‌ها و تخصیص منابع مالی

• کارشناس بهای تمام‌شده

محاسبه و تحلیل دقیق هزینه‌های تولید و خدمات

• تحلیلگر مالی

بررسی داده‌های مالی برای ارائه راهکار‌های بهبود سودآوری

• سرپرست حسابداری

نظارت بر تیم حسابداری و کنترل جریان‌های مالی

• مدیر مالی

مدیریت کلی منابع مالی، گزارش‌دهی و برنامه‌ریزی استراتژیک

• مدیر هزینه

کنترل هزینه‌ها و کاهش هدررفت منابع در سازمان‌های تولیدی

• کنترلر مالی ( Financial Controller )

مدیریت دقیق بودجه و گزارش‌های مالی سطح بالا

• حسابرس داخلی

بررسی فرآیند‌ها و اطمینان از رعایت قوانین و استاندارد‌ها

• حسابرس مستقل

ارزیابی صحت صورت‌های مالی شرکت‌ها به عنوان شخص ثالث

• کارشناس ERP و نرم‌افزار‌های مالی

راه‌اندازی و مدیریت سیستم‌های مالی پیشرفته

• مشاور مالی و سرمایه‌گذاری

ارائه راهکار‌های مالی برای رشد و توسعه کسب‌وکار

• تحلیلگر هزینه و بهره‌وری

ارزیابی عملکرد تولید و ارائه راهکار‌های بهبود

• کارشناس امور بانکی و اعتباری

فعالیت در حوزه تأمین مالی و ارتباط با بانک‌ها

• کارشناس گزارشگری مالی بین‌المللی ( IFRS )

تهیه صورت‌های مالی طبق استاندارد‌های بین‌المللی

• مدرس حسابداری

آموزش مفاهیم مالی و صنعتی به دانشجویان و نیرو‌های کار

• مشاور استقرار سیستم‌های حسابداری صنعتی

طراحی و اجرای ساختار حسابداری صنعتی در سازمان‌ها

• کارشناس کنترل پروژه مالی

نظارت مالی بر پروژه‌ها، بودجه‌بندی و تحلیل هزینه‌های پروژه‌ای

جمع بندی

انتخاب میان این دو شاخه به مسیر شغلی، علایق و چشم‌انداز آینده شما بستگی دارد. برای حسابداری صنعتی شما می‌بایست به تحلیل، کنترل و تصمیم‌سازی علاقه‌مند باشید. همچنین اگر با قوانین مالی، گزارش‌دهی و ارتباط با سازمان‌های رسمی آشنایی بیشتری دارید، حسابداری مالی می‌تواند گزینه‌ی بهتری باشد. لازم به ذکر است وجود تفاوت حسابداری صنعتی و مالی به معنای برتری یکی بر دیگری نیست!

اگر در آغاز مسیر با اطمینان کافی قدم در این راه بگذارید، می‌توانید آینده خوبی را برای کسب و کار خویش متصور شوید. قطعاً دریافت مشاوره با مجموعه‌ای توانمند مانند‌ های حساب می‌تواند باعث ایجاد اطمینان برای شما شود. این مجموعه با مشاوره‌های تخصصی، امکان ساخت رزومه و ارائه فرصت‌های شغلی می‌تواند علاوه بر یادگیری حسابداری، ورود به بازار کار را نیز برای شما میسر سازد.

سوالات متداول برای تفاوت حسابداری صنعتی و مالی